Άγιος Αναστάσιος Β΄ο Σιναΐτης, Επίσκοπος Θεουπόλεως Αντιοχείας

"Αυτό μαρτυρεί και ο Απόστολος των εθνών Παύλος, όταν αναφέρει: «Οι Έλληνες αναζητούν με πάθος τη σοφία». Γιατί ο Έλληνας είναι πραγματικά γεννημένος για να φιλοσοφεί, επειδή είναι γεννημένος για να διδάσκει την ανθρωπότητα».

Αλλά αντί να είναι αυτό μια αφορμή για τους Έλληνες να υπερηφανευθούν, ας είναι μια αιτία να ενεργοποιηθούν πνευματικά, στην απόκτηση μάλιστα της υπέρ φύσιν χριστιανικής γνώσης, που ήδη επιλύει όλα τα φιλοσοφικά προβλήματα, και μας καλεί να γίνομε κοινωνοί των αγίων αγγέλων, όχι προσωρινά αλλά αιώνια.

Αν δεν λάβομε όμως παιδεία χριστιανική με βάσεις ελληνικές, αν και θα ονομαζόμαστε, δεν θα είμαστε Έλληνες. Διότι όπως έλεγε ο Ισοκράτης: «Η λέξη Έλλην δεν είναι τόσο ένας όρος που χαρακτηρίζει τη γέννηση, όσο τον τρόπο σκέψεως, και εφαρμόζεται σε ένα κοινό πολιτισμό μάλλον, παρά σε μια κοινή καταγωγή».

« Ο Έλλην είναι πλασμένος φιλόσοφος, είναι και πλασμένος Χριστιανός, είναι πλασμένος να γνωρίσει την αλήθειαν και διαδίδει αυτήν εις τα άλλα Έθνη.

Ναι, ο Έλλην εγεννήθη κατά την Θείαν Πρόνοιαν διδάσκαλος της ανθρωπότητος. Τούτον το έργον είναι η πνευματική κληρονομιά του, τούτη είναι η αποστολή του, τούτον είναι το ξεχωριστόν κάλεσμά του μεταξύ των εθνών ».

Tο Ελληνικόν έθνος ένεκα της φυσικής αυτού ταύτης ιδιότητος απέβη αληθώς οφθαλμός ετάζων τα τε εμφανή και τα κεκαλυμμένα υπό του πέπλου του μυστηρίου• ητένισεν έκθαμβον προς το έκπαγλον κάλλος του κόσμου της δημιουργίας, και ανεζήτησε τον θείον αυτής δημιουργόν• αφοσιώθη εις την προσφιλή αυτώ έρευναν και ανεύρε τον θείον δημιουργόν εν τοις δημιουργήμασιν αυτού• η εικών του θείου καλλιτέχνου δημιουργού θείω δακτύλω εγγεγραμμένη εν τοις δημιουργήμασιν αυτού προσείλκυσεν αυτόν και αφήρπασεν.

Είναι λοιπόν ο άνθρωπος ον αθάνατον, διότι νοεί το θείον, διότι έλκεται προς το θείον, διότι αγαπά το θείον, διότι λατρεύει το θείον, διότι πληροφορείται διά της εν αυτώ μυστηριώδους δυνάμεως υπ’ αυτού του θείου.

Ο Έλλην λοιπόν διά της φιλοσοφίας εγνώρισε πρώτον την ύπαρξιν του θείου και είτα εαυτόν, οίος αληθώς εστί• διά της γνώσεως του Θεού έσχε τελείαν εαυτού γνώσιν• γνωρίσας δε εαυτόν έγνω την σχέσιν αυτού προς το θείον, την ευγένειαν αυτού, και έγνω ότι η προς το θείον αφομοίωσις είναι το πρώτιστον των καθηκόντων."